E.M.Remarque - pisarz, czy reporter i fotograf czasów wielkiej wojny......

Irena Krzywicka na portrecie Witkacego, 1928

              Jak już wspomniałam w tym poście moje wydanie Na zachodzie bez zmian, w trakcie czytania którego jestem, opatrzone zostało wstępem Wilhelma Szewczyka.  Szewczyk zaś  w swym wstępie przywołał  Irenę Krzywicką, która się okazała być recenzentką powieści Ericha Marii Remarque'a. Przy okazji wydania Drogi powrotnej Krzywicka, którą ja znam tylko z jej powieści Wichura i trzciny, a która okazuje się być nietuzinkową kobietą, przypomniała Na zachodzie bez zmian pisząc w Wiadomościach Literackich  Nr 23 z 1931 roku o Remarque tak : 
                  
                " Dla tego jednego Niemca  wojna zakończyła się niewątpliwym zwycięstwem. Zyskał na niej sławę, pieniądze, uznanie. I nie za co innego właśnie jak za to, że ją pochwycił i

źródło

utrwalił, że ją zademonstrował, jak kulturę złośliwych bakterii, których niestety jeszcze nie umiemy zniszczyć. Wielu pisarzy prowadziło badania w tym kierunku, i obfita jest literatura wojenna, ale imię Remargue'a pozostanie chyba już na zawsze jako imię reprezentanta tego rodzaju, mimo istnienia książek, tak doskonałych, jak Spór o sierżanta Griszę Arnolda Zweiga. Czemu? Czy dlatego, że Remarque objął udatniej od innych całość wojny, że dał szerokie przekroje życia w okopach, ogromne plansze, mrożące krew w żyłach, czy też potrafił jak nikt inny mówić " prosto a z krzykiem", czy wreszcie, że książka jego zawiera stosunkowo najmniej literatury ( w gorszym tego słowa znaczeniu), a najwięcej sugestywnej bezpośredniości? Jak daleko Remarque posunął ową pozorną pisarsko bezpretensjonalność, świadczy, że większość krytyków i czytelników przy całym podziwie nie widziała w nim pisarza, tylko jak gdyby reportera i fotografa czasów wielkiej wojny". 



____________________________
*E.M.Remarque, Na zachodzie bez zmian, przeł. St. Napierski Śląsk,1960 r., Droga Remarque'a - W.Szewczyk, str.7-8.