Archibald Joseph Cronin i jego twórczość.)

       Moje pierwsze  spotkanie z pisarstwem Archibalda J. Cronina odbyło się mnóstwo lat temu. Jak chodziłam do liceum mieszkałam u siostry mojej mamy. Ciocia była molem książkowych i w swej biblioteczce domowej miała sporo interesujących pozycji książkowych, a między nimi kilka powieści właśnie Cronina. Moją ulubioną stał się "Dr.Robert Shannon", czytałam ją kilkakrotnie, dzisiaj mogę stwierdzić, że głównie  dlatego, bo była to książka o miłości czyli o tym o czym nastolatki najchętniej czytają , jak sadzę  dzisiaj również. Mam ją w biblioteczce do dzisiaj, mocno już podniszczoną od częstego czytania. Równie często, jako nastolatka czytałam tylko "Córkę kapitana okrętu" i "Dewajtisa" Rodziewiczówny. Oprócz "Dr.Roberta Shannona" od wielu lat w moim zbiorze książek ma swoje miejsce  "Cytadela". Mam nieodparte wrażenie, że już ją czytałam, lub zaczęłam czytać i co często mi się dawniej zdarzało odłożyłam  ją na później. I to później właśnie nadeszło. Zdecydowałam się przeczytać" Cytadelę" jakby w kontekście innej książki, do której chcę znów wrócić, a mianowicie "Ciała i dusze" - Maxence Van Der Meerscha. Książki łączy poruszana w nich tematyka. W trakcie  czytania przyszła mi myśl, że może  ten rok upłynie mi pod znakiem czytania  Cronina, o którym teraz cokolwiek napiszę, gdyż, jak się zdążyłam zorientować trudno znaleźć poza Wikipedią/w j. angielskim/ jakieś informacje o nim, a był to moim zdaniem  interesujący człowiek i pisarz, wart przypomnienia..
              Cronin urodził się w Szkocji, 19 lipca 1896 , w Cardross / Dunbartonshire/. 

/to miejsce narodzin Cronina/

   Mimo szkockiego pochodzenia pisał w angielskim języku. Był jedynym dzieckiem  Jessie Cronin (z domu Montgomerie ) i Patricka Cronina. Wychowywał się w niezamożnej katolickiej, ale  mieszanej rodzinie, w otoczeniu nietolerancyjnego protestanckiego środowiska. Jego matka  była protestantką, a ojciec katolikiem.To znalazło wydźwięk w jego powieściach, w których jego bohaterowie, głównie mężczyźni często pochodzili właśnie z podobnie  mieszanych środowisk. Pod wpływem rodziny, która życzyła sobie by podjął studia teologiczne lub medyczne Cronin wybrał medycynę. Studiował na Uniwersytecie w Glasgow, gdzie on i jego matka przenieśli się po śmierci jego ojca, gdy miał 7 lat i gdzie jego matka została pierwszą kobietą piastującą stanowisko inspektora ochrony zdrowia publicznego. Studia przerwała mu I wojna światowa, którą spędził  służąc w marynarce wojennej. Po wojnie w 1919 roku uzyskał dyplom kończąc studia z wyróżnieniem uzyskując dwa stopnie specjalizacji. Był nie tylko uzdolniony ale również bardzo ambitny, a poza tym był świetnym  sportowcem, szczególnie kochał piłkę nożna. Podczas studiów brał również udziałów w konkursach pisarskich i był wielokrotnie nagradzany.
   Trudności finansowe sprawiły, że realizację swoich ambitnych  planów zawodowych  musiał rozłożyć w czasie zdobywając pracą potrzebne środki. Zaraz po studiach pracował więc jako chirurg okrętowy a po powrocie z Indii w różnych szpitalach miedzy innymi w Glasgow i Dublinie. To pomogło mu zdobyć kolejne tytuły i stopnie specjalizacji.
    W 1921 roku ożenił się / urodziło im się trzech synów/, jego żona była również lekarzem - chirurgiem i razem z nią wyjechał do Walii, gdzie praktykował, w trudnych warunkach, wśród  górników. W 1924 roku został mianowany medycznym inspektorem kopalń w  Wielkiej Brytanii, na którym to stanowisku pracował przez kilka lat. Prowadził badania medyczne przepisów obowiązujących w kopalniach węgla a jego sprawozdania dotyczące korelacji między wdychaniem pyłu węglowego i chorobami płuc wśród górników zostały opublikowane. Swe doświadczenia z tego okresu życia zawarł w swoich książkach.
   W 1925 roku zrobił doktorat i otworzył praktykę lekarską w bogatej dzielnicy Londynu, West End, która  przynosiła mu znakomite dochody.
    W 1930 roku zapadł na zdrowiu, wyjechał na sześciomiesięczną kurację w góry szkockie i tu wreszcie znalazł czas na realizację swego pragnienia, jakim było pisanie. Napisał tam pierwszą swoją powieść Hatter's Castle / Zamek kapelusznika/. Powieścią tą zdobył natychmiastowy i rewelacyjny sukces, rozpoczynając nią błyskotliwą karierę bardzo płodnego pisarza. Kolejne powieści, również psychologiczno-obyczajowe:| "Three lowes"/Trzy milości/ i "Grand Canary"/Wielka Canaria/ ugruntowały jego sukces i to sprawiło, że  nigdy już  nie powrócił do praktyki medycznej.
   Był pisarzem niezwykle płodnym a przy tym  bardzo dbającym o technikę pisania -  pisał dziennie 5 tysięcy słów , a jego książki stawały się bestselerami, tłumaczonymi na wiele języków. 

źródło

 Napisał 31 książek, z których spora część została zekranizowana co było przyczyną przeniesienia się rodziny Croninów w 1939 roku do USA.

źródło

     W 1945 roku powrócił do Anglii, a w 1946  osiedlił się wraz żoną i trójką synów w Szwajcarii w Montreux, gdzie zmarł w 1981 roku.
     W czasie studiów  stał się agnostykiem,  niemniej jego pobyt w Walii wśród gorąco wierzących górników stał się  pierwszym krokiem  na drodze odnajdywania Boga.
   Cronin, który był bystrym obserwatorem życia społecznego,  czerpał tematykę do swoich  książek z różnych środowisk społecznych, w tym również  lekarskich, które poznał doskonale jako praktykujący przez wiele lat lekarz, zawierając w nich w sposób sugestywny i komunikatywny własną postawę życiową. Jego powieści pełne ciepłego i tolerancyjnego spojrzenia na człowieka, potępienia nienawiści rasowej i wyznaniowej oraz walki o sprawiedliwość społeczną, prowadzoną z punktu widzenia humanizmu chrześcijańskiego,  w których mieszał się realizm, romans, i krytyka społeczna były  znakomicie odbierane, a poza tym przyczyniły się do budzenia się sumienia społecznego a Anglii.
  Cronin przedstawiał w nich konflikty między jednostką a społeczeństwem, a jego bohaterowie to idealiści, których życiowym motto było niesienie idei sprawiedliwości w życiu społecznym.

 W Polsce do tej pory wydano następujące jego powieści, które wielokrotnie wznawiano.

Cytadela/1937 r./
Doktor Robert Shannon/1948 r./
Dziennik północy
Grobowiec Krzyżowca/1956 r./
Gwiazdy patrzą na nas/1935 r./
Klucze Królestwa/1941 r./
Nocny dyżur/1948 r./
Robbie i Robert
Zielone lata/1948 r./
Trzy miłości /1932 r./


/źródło posta : Wikipedia i Wędrówki po bibliografii: Archibald Joseph Cronin - Jerzy Gronau/