Utracona cześć Katarzyny Blum - Heinrich Böll o przemocy słowa.

         Heinrich Böll , niemiecki Noblista z 1972 roku, jak można wyczytać w końcowym przypisie do książki wydanej u nas w 1978 roku, o której będzie dzisiejszy post,  uparcie tropił w powojennej społeczności Niemców wszystko to, co ludziom, w nich samych i po za nimi, przeszkadzało żyć po ludzku. W swych pierwszych książkach powracał raz po raz do dziedzictwa hitleryzmu i wojny, z niepokojem obserwując jego nie zatarte ślady w psychice współczesnych. Później w swej  twórczości pisał o zjawiskach nie mnie groźnych niż dziedzictwo hitleryzmu, a związanych z powojenną stabilizacją, do których należały : konformizm, egoizm, nietolerancja, aż wreszcie w  kolejnej książce, "Utracona cześć  Katarzyny Blum",  poruszył problem przemocy.  Nie chodziło mu jednak o nielegalną przemoc, która polegała na aktach terrorystycznych, które co pewien czas wstrząsały opinią publiczną w RFN w latach 70-tych, ale o zalegalizowaną przemoc słowa, którą bezkarnie uprawiały bywało tylko i wyłącznie dla sensacji, ale najczęściej dla określonych celów politycznych brukowe gazety. Pod "Gazetą" w książce kryje się sensacyjny dziennik "Bild", a praktyki dziennikarza pojawiającego się na jej kartach przypominają całkiem praktyki dziennikarzy tego organu koncernu prasowego Springera. 
    
        Akcja ksiązki dzieje sie w latach 70-tych ubiegłego stulecia, w RFN. Katarzyna Blum, bohaterka książki Hneiricha  Bölla zabija w swoim mieszkaniu dziennikarza piszącego w Gazecie a następnie pojawia się u nadkomisarza policji, by  przyznać się do popełnionego czynu. Wszystkim jej znajomym, pracodawcom wydaje się to niemożliwe, by była zdolna do popełnienia  tej zbrodni, a jednak jest ona faktem. Z powieści pisanej suchym, rzeczowym  językiem,  posiadającej formę pewnego rodzaju sprawozdania,  dowiadujemy się po kolei, jak doszło do tego dramatycznego dla młodej kobiety wydarzenia. Katarzyna, ta niezwykle pracowita, odpowiedzialna, świetnie zorganizowana i skrupulatna pod każdym względem młoda kobieta, która była zatrudniona jako gosposia domowa u adwokata Blorna, nagle na kilka dni wcześniej została zatrzymana we własnym mieszkaniu pod zarzutem umożliwienia ucieczki swemu kochankowi, który jest oskarżany o rozbój. Wokół niej i jej życia jak sęp teraz krąży dziennikarz Gazety i coraz to ukazują się w niej oszczercze, zniesławiające ją artykuły i zdjęcia ukazujące Katarzynę w jak najgorszym świetle co sprawia, że ona wręcz obsesyjnie czytając te artykuły wciąż od nowa czuje się nie tylko zbrukana i pohańbiona, ale również  pozbawiona normalnego funkcjonowania w przyszłości a co za tym idzie sensu życia. Decyduje się więc ona na spotkanie z dziennikarzem celem udzielenia wywiadu u siebie w mieszkaniu. Wprawdzie zaopatruje się w broń, ale używa jej dopiero, gdy dziennikarz, który manipulując zbieranymi na jej temat materiałami w krótkim czasie odebrał  jej cześć, potraktuje ją na wstępie jak dziwkę, z którą można za darmo się przespać. 
       
        Böll ukazuje w swej książce mechanizm powstawania przemocy oraz to do czego ona może doprowadzić. Skutki słownej przemocy, jaką się okazały publikowane dla taniej sensacji, mającej jedynie za zadanie podnieść  nakład dziennika a co za tym idzie jego zyski dotknęły w książce nie tylko główną jej bohaterkę, która tracąc swój honor mści się i trafia do więzienia na wiele lat, ale również jej chlebodawców, czyli adwokata Blorna i jego żonę, którymi również się "zajęła" ofiara zemsty Katarzyny wystawiając ich życie prywatne i zawodowe na publiczny osąd co sprawiło, że ich kariery zawodowe uległy zrujnowaniu.

         Przekaz książki "Utracona cześć Katarzyny Blum" jest niestety aktualny w dzisiejszym świecie, w którym wszystko jest na sprzedaż i liczą się tylko zyski. A na dodatek mediów biorących udział w tym zalegalizowanym procederze, który  można by całkiem śmiało nazwać przestępczym, bo godzącym przecież w to co dla człowieka jest najcenniejsze,  czyli w jego dobre imię, jest niezliczona ilość. Ta książka zatem się nie zestarzała i nie zestarzeje. Dlatego i tym razem polecam jej przeczytanie. To bardzo dobra lektura, z której na dodatek sporo można się dowiedzieć również na temat życia społeczno-politycznego  w RFN i zobaczyć jak to w porównaniu z naszymi latami 70- tymi wyglądało. 

Dodam jeszcze, że książkę świetnie przetłumaczyła Teresa Jętkiewicz.

______________________________
Książkę  przeczytałam w ramach wyzwania : Czytamy serie wydawnicze...